Τενοντίτιδα ώμου ή Τενοντίτιδα υπερακανθίου - Σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου (shoulder impingement syndrome)
Η τενοντίτιδα ώμου ή τενοντίτιδα υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) είναι η συχνότερη αιτία πόνου και δυσλειτουργίας του ώμου. Οφείλεται σε πρόσκρουση της κεφαλής του βραχιονίου οστού (εικόνα 1) κάτω από το ακρώμιο (acromion - η μικρή προεξοχή της ωμοπλάτης, που έρχεται μπροστά και πάνω από τον ώμο), κάθε φορά που σηκώνετε το χέρι σας πάνω από ένα ύψος ή το στρίβετε πέρα από κάποιο σημείο. Το αποτέλεσμα είναι να τρίβονται οι στροφείς τένοντες του ώμου, ιδίως ο υπερακάνθιος (supraspinatus) και ο υπακρωμιακός ορογόνος θύλακος του ώμου (μια προστατευτική φούσκα) κάτω από την προεξοχή του ακρωμίου και να προκαλείται φλεγμονή (τενοντίτιδα ώμου) και πόνος.
Συνήθως, οι ασθενείς, που πάσχουν από τενοντίτιδα ώμου ή τενοντίτιδα υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) δεν αισθάνονται πόνο στον ώμο, αλλά στην πρόσθια ή και πλάγια επιφάνεια του μπράτσου και, μερικές φορές, στην οπίσθια. Ο πόνος αυτός μπορεί, μερικές φορές, να επεκτείνεται μέχρι τον αγκώνα ή και κάτω από αυτόν σε μια στενή λωρίδα ως τα 2 μεσαία δάχτυλα. Ο πόνος ξεκινάει, συνήθως, σταδιακά και οι περισσότεροι ασθενείς δεν μπορούν να τον συνδέσουν με κάποια συγκεκριμένη κίνηση ή δραστηριότητα. Σε μικρό αριθμό περιπτώσεων (20% περίπου) της τενοντίτιδας ώμου ή τενοντίτιδας υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) προ-υπάρχει κάποιος τραυματισμός (συνήθως πέσιμο), που αποτέλεσε την αιτία έναρξης του προβλήματος. Αρχικά ο πόνος εμφανίζεται μόνο σε κάποιες κινήσεις και, όσο γίνεται εντονότερος, οι κινήσεις αυτές προοδευτικά περιορίζονται, με αποτέλεσμα ο ασθενής να συνειδητοποιήσει κάποια στιγμή ότι έχει αποκτήσει δυσκαμψία στον ώμο και δυσκολεύεται να κάνει συγκεκριμένες δραστηριότητες με το πονεμένο χέρι. Με το πέρασμα του χρόνου ο πόνος εμφανίζεται και σε ηρεμία (χωρίς ο ασθενής να κινήσει το χέρι) και, σε πολλές περιπτώσεις, καθίσταται ιδιαιτέρως ενοχλητικός στον ύπνο.
Οι ασθενείς που πάσχουν από τενοντίτιδα ώμου ή τενοντίτιδα υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) αν κοιτάξουν τους ώμους τους στον καθρέφτη με προσοχή θα διαπιστώσουν ότι ο πονεμένος ώμος φαίνεται να γέρνει προς τα κάτω και να στρίβει προς το στήθος, ενώ ο μυς, που εκτείνεται από τον αυχένα ως τον ώμο (άνω μοίρα τραπεζοειδούς) φαίνεται πρησμένος. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι η ωμοπλάτη στην πονεμένη πλευρά «φεύγει» μακριά από τη σπονδυλική στήλη προς τα πάνω και έξω, λόγω διαταραχής της ισορροπίας των μυών που ελέγχουν την κίνηση και τη θέση της ωμοπλάτης: οι μύες, που βρίσκονται ανάμεσα στη σπονδυλική στήλη και στην ωμοπλάτη (ρομβοειδείς, μέση-κάτω μοίρα τραπεζοειδούς) υπολειτουργούν, ενώ η άνω μοίρα του τραπεζοειδούς υπερλειτουργεί, καθώς συμμετέχει πολύ έντονα σε κάθε προσπάθεια ανύψωσης του χεριού. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν ο ασθενής προσπαθήσει να σηκώσει το χέρι του από το πλάι προς τα πάνω μπροστά στον καθρέφτη, θα διαπιστώσει ότι ο μυς δίπλα στο λαιμό του (άνω μοίρα τραπεζοειδούς) φουσκώνει πολύ έντονα. Αυτό οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλος του ασθενούς με την τενοντίτιδα ώμου ή τενοντίτιδα υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) ασυνείδητα αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τους μυς του πονεμένου μπράτσου και καταλήγει να χρησιμοποιεί υπερβολικά την άνω μοίρα του τραπεζοειδούς κάθε φορά, που σηκώνει το χέρι. Ο μυς αυτός πολλές φορές μπορεί να είναι τόσο πολύ σφιγμένος, ώστε να προκαλεί πόνο σε όλη τη διαδρομή του από τον ώμο και την ωμοπλάτη ως τον αυχένα και ψηλά στο κρανίο ως πίσω από το αυτί. Γι’ αυτό το λόγο, αυτοί οι ασθενείς και, δυστυχώς, και πολλοί ιατροί πιστεύουν τελείως λανθασμένα ότι το πρόβλημά τους είναι αυχενικό σύνδρομο, το οποίο προκαλεί πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα ή και πονοκέφαλο στην ινιακή χώρα ως πίσω από το αυτί. Βέβαια, αν η τενοντίτιδα ώμου ή τενοντίτιδα υπερακανθίου ( σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) αντιμετωπισθεί σωστά και αποκατασταθεί η ισορροπία στην κίνηση της ωμοπλάτης και η λειτουργία της άνω μοίρας του τραπεζοειδούς, τα συμπτώματά τους στον αυχένα και στο κεφάλι εξαφανίζονται.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ (αποσυμπίεση του υπακρωμιακού χώρου)
Η αποτελεσματική θεραπεία της τενοντίτιδας ώμου ή τενοντίτιδας υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) προϋποθέτει τη διόρθωση του αιτίου του προβλήματος, δηλαδή τη δυσαρμονία στην κίνηση του βραχίονα σε σχέση με την ωμοπλάτη, που οδηγεί σε τριβή των στροφέων τενόντων του ώμου κάτω από το ακρώμιο. Γι’αυτό το λόγο, η κλασική φυσικοθεραπεία (διαθερμίες, ηλεκτροθεραπείες, υπέρηχοι, Laser), αλλά και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα έχουν, συνήθως, πενιχρά αποτελέσματα.
Η θεραπευτική μέθοδος, που εφαρμόζω, για την αντιμετώπιση της τενοντίτιδας ώμου ή τενοντίτιδας υπερακανθίου (σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ή προστριβής ώμου) αποτέλεσε αντικείμενο της διατριβής μου και έχει εφαρμοσθεί επί 24 έτη σε πάρα πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών με άριστα αποτελέσματα. Περιλαμβάνει τεχνικές χαλάρωσης και διατάσεις μετά από χαλαρωτικό μασάζ ή θέρμανση στους σφιγμένους μυς της ωμικής ζώνης, ασκήσεις ενεργοποίησης των μυών, που σταθεροποιούν την ωμοπλάτη, ασκήσεις ενεργοποίησης των μυών, που κατασπούν την κεφαλή του βραχιονίου και ειδικές ασκήσεις brain-body control (επανεκπαίδευση του εγκεφαλο-νευρο-μυϊκού ελέγχου της σύγχρονης και απόλυτα ισορροπημένης κίνησης βραχίονα-ωμοπλάτης). Ο στόχος είναι η απομάκρυνση των δύο οστών (βραχιόνιος κεφαλή και ωμοπλάτη) του ενός από το άλλο, δηλαδή η αύξηση του χώρου κάτω από το ακρώμιο (αποσυμπίεση υπακρωμιακού διαστήματος) και, τελικά, η παύση της τριβής των στροφέων τενόντων του ώμου, που είναι η αιτία της τενοντίτιδας του ώμου (τενοντίτιδα υπερακανθίου ή στροφέων τενόντων γενικότερα). Έτσι, εξαφανίζεται ο πόνος της τενοντίτιδας του ώμου, ενώ δίνεται η δυνατότητα στους στροφείς τένοντες του ώμου να επουλώσουν σταδιακά τις φθορές τους και να μπορέσουν, στη συνέχεια, με ασκήσεις προοδευτικά αυξανόμενης επιβάρυνσης (διέγερση διαδικασιών ωρίμανσης του κολλαγόνου των τενόντων) να ξαναγίνουν ισχυροί και λειτουργικοί (πλήρης και μόνιμη αποκατάσταση).
Αν θέλετε να καταλάβετε ακόμη καλύτερα την αιτιολογία και τη θεραπεία, μπορείτε να δείτε και το σχετικό βίντεο στο κανάλι μου στο youtube https://youtu.be/b8WOBnOih8w .
Η αποκατάσταση στην τενοντίτιδα ώμου μπορεί να γίνει και εξ αποστάσεως (on-line sessions) με τηλεφυσικοθεραπεία μέσω βιντεοσυνομιλιών στο skype.
Στις συνεδρίες τηλε-φυσικοθεραπείας εξετάζω τον ασθενή αναλυτικά μέσω της κάμερας, αφού έχουμε συζητήσει αρκετά πιο πριν και μου έχει στείλει φωτογραφίες από τις όποιες εξετάσεις έχει κάνει. Με την 20ετή εμπειρία μου με εκατοντάδες ασθενείς με σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης (προστριβής) στον ώμο, μπορώ να καταλάβω μέσα από την κάμερα ποιοι μύες είναι ατροφικοί, ποιοι είναι "πιασμένοι" και πόσο ¨κακή¨είναι η θέση της ωμοπλάτης σε σχέση με το βραχιόνιο. Ο ασθενής μου περιγράφει τα συμπτώματά του και το ιστορικό του. Του ζητώ να κάνει συγκεκριμένες κινήσεις για να διαπιστώσω πόσο περιορισμένο είναι το εύρος κίνησης του ώμου και σε ποιες κινήσεις προκαλείται πόνος. Στη συνέχεια, εξηγώ με κάθε λεπτομέρεια το σκεπτικό και τους στόχους του προγράμματος θεραπευτικών ασκήσεων και ένας συνεργάτης μου εκτελεί τις ασκήσεις μπροστά στην κάμερα, ενώ εγώ τις αναλύω. Κάθε φορά ζητώ από τον ασθενή να επαναλάβει την άσκηση, για να σιγουρευτούμε ότι την κατάλαβε και να προχωρήσουμε στην επόμενη.
Είναι απαραίτητο να υπάρχει δεύτερο άτομο μαζί του, το οποίο να κρατάει το κινητό ή το τάμπλετ ή το λάπτοπ ή την κάμερα υπολογιστή, και να γυρίζει γύρω του ανάλογα με τις οδηγίες μου, ώστε να βλέπω πολύ καθαρά τα πάντα. Η βιντεοσυνομιλία γίνεται στο skype το οποίο επιτρέπει να βιντεοσκοπηθεί. Έτσι, ο ασθενής μπορεί να ξαναβλέπει το βίντεο με όσα του έδειξα όσες φορές θέλει.
Μετά το τέλος της βιντεοσυνομιλίας, στέλνω τις ασκήσεις με φωτογραφίες και οδηγίες στο e-mail του ασθενούς. Μετά από λίγες ημέρες κάνουμε μια ολιγόλεπτη βιντεοσυνομιλία για να ελέγξω τη σωστή εκτέλεση των ασκήσεων και να λύσω όλες τις απορίες του. Στο διάστημα έως την επόμενη προγραμματισμένη τηλε-φυσικοθεραπεία επικοινωνούμε τηλεφωνικά ή μέσω viber, ή messenger ή e-mail, ακόμη και με μικρά επεξηγηματικά των ασκήσεων βίντεο, για να λύσουμε οποιαδήποτε άλλη απορία έχει δημιουργηθεί, να συμβουλεύσω, να καθοδηγήσω και να προχωρήσουμε βήμα βήμα το πρόγραμμα των ασκήσεων ως την πλήρη αποκατάσταση του συνδρόμου υπακρωμιακής πρόσκρουσης (προστριβής) στον ώμο (τενοντίτιδα ώμου ή τενοντίτιδα υπερακανθίου).
Το συνολικό κόστος είναι 150 ευρώ.
Επειδή πολύ συχνά μου κάνετε ερώτηση για το PRP:
"Έχω #τενοντίτιδα_στον_ώμο. Μου πρότειναν να κάνω #ένεση_με_αιμοπετάλια (#PRP, #platelet_rich_plasma). Τι γνώμη έχεις;"
"Ταλαιπωρούμαι μήνες από #τενοντίτιδα_υπερακανθίου_στους_ώμους. Ξόδεψα παραπάνω από 1000 ευρώ σε #ενέσεις_PRP, αλλά δεν είδα καμία διαφορά. Γιατί;'
Θέλω να σας ξεκαθαρίσω ότι η έγχυση PRP δεν βοηθάει στη #θεραπεία_της_τενοντίτιδας_ώμου. Η δική μου μακροχρόνια εμπειρία, η εμπειρία φίλων Ορθοπεδικών με ειδικότητα στο άνω άκρο, αλλά και πολλές έρευνες, που έχουν δημοσιευτεί τα τελευταία χρόνια, αποδεικνύουν ότι η #έγχυση_PRP δεν είναι αποτελεσματική για την #τενοντίτιδα_ώμου ή #τενοντίτιδα_υπερακανθίου ή #τενοντίτιδα_στροφικού_πετάλου_ώμου. Μπορεί να είναι χρήσιμη σε πολλές άλλες #μυοσκελετικές_παθήσεις, αλλά όχι στον ώμο. Η άποψή μου είναι ότι δεν μπορεί να βοηθήσει, γιατί το πρόβλημα αυτό είναι καθαρά μηχανικής αιτιολογίας όπως εξήγησα αναλυτικά πιο πάνω. Οπότε, όσο κι αν το PRP διευκολύνει την επούλωση του τένοντα, αν δεν διορθωθεί η θέση της ωμοπλάτης με τις ειδικές ασκήσεις, που περιέγραψα, ώστε να σταματήσει η προστριβή των τενόντων κάτω από το ακρώμιο και ο συνεχής τραυματισμός τους, το πρόβλημα συνεχίζει να επιδεινώνεται και η τενοντίτιδα ώμου δεν θεραπεύεται.
Μερικές από τις πρόσφατες κλινικές μελέτες, που δείχνουν ότι το PRP δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματικό στην τενοντίτιδα ώμου:
"Platelet-rich plasma and the shoulder: clinical indications and outcomes" Curr Rev Musculoskelet Med. 2018 Dec; 11(4): 593–597.
"The Role of Platelet Rich Plasma (PRP) and Other Biologics for Rotator Cuff Repair" Open Orthop J. 2016; 10:309-314.
"PLATELET RICH PLASMA INJECTION AS TREATMENT FOR ROTATOR CUFF TENDINOPATHY AND AS AN AUGMENTATION FOR ROTATOR CUFF REPAIR". Harefuah. 2019 Jun;158(6):395-397.
