Σκολίωση

Η λέξη σκολίωση προέρχεται από το σκολιός που σημαίνει κυρτός και αποτελεί παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης με κύρια χαρακτηριστικά την πλάγια κλίση και στροφή των σπονδύλων. 

Οι επιπτώσεις που έχει στον ασθενή εκτός από τα αισθητικά και ψυχολογικά προβλήματα που δημιουργεί, είναι οσφυαλγία, ραχιαλγία, αυχενικό σύνδρομο, τενοντίτιδα ώμων, χονδροπάθεια επιγονατίδων κ.ά στην ενήλικη ζωή αλλά  μερικές φορές  και στην εφηβική, ενώ σε πολύ μεγάλες παραμορφώσεις προκαλεί ακόμη και καρδιοαναπνευστικά προβλήματα.

Με βάση την Διεθνή Εταιρία Έρευνας της Σκολίωσης, κατηγοριοποιείται σε λειτουργική και οργανική σκολίωση

Στην λειτουργική σκολίωση διατηρείται η  φυσιολογική αρχιτεκτονική των σπονδύλων, δεν υπάρχει στροφής και οι καμπύλες μπορούν να διορθωθούν  από τους ασθενείς με απλές κινήσεις του σώματος. Δηλαδή η σκολίωση δεν είναι μόνιμη. Είναι εύκαμπτη και διορθώνεται άμεσα.

• Αντισταθμιστική: σε ανισοσκελία, λόγω κλίσης της λεκάνης (εξαφανίζεται στο
  κάθισμα)
• Ανταλγική: σε οσφυαλγία-ισχιαλγία
• Κακής στάσης (δεν φαίνεται στο σκύψιμο)
• Υστερική (πολύ σπάνια περίπτωση)

Αντίθετα, η οργανική σκολίωση είναι δύσκαμπτη, χωρίς  διορθώσιμες καμπύλες και σε αυτήν είναι εμφανής η  στροφή των σπονδύλων

• Ιδιοπαθής: είναι αγνώστου αιτιολογίας και παρουσιάζεται στο 70-80% των ασθενών με σκολίωση
• Συγγενής: σε εκ γενετής ανωμαλίες σπονδυλικής στήλης (ημισπόνδυλος, συνοστέωση πλευρών ή σπονδύλων από τη μία πλευρά)
• Παραλυτική: παράλυση μυών κορμού από τη μία πλευρά (εγκεφαλική παράλυση, πολυομυελίτιδα, μυϊκή δυστροφία)
• Σε πολύ βαριές ασθένειες: νανισμός, Paget, Ehler-Danlos, Marfan, ατελής οστεογέννεση κ.ά.
• Μετά από κατάγματα, εγκαύματα, νεοπλασίες, συγγενή καρδιοπάθεια, στραβισμό κ.ά.

 

Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι τρισδιάστατη παραμόρφωση με πλάγια παρέκκλιση, στροφή και κύφωση ή λόρδωση. Εμφανίζεται στο 0,2% – 6% των παιδιών και πιο συχνά στα κορίτσια.

• Βρεφική (0-3 ετών):
  1. αυτοϊώμενη
  2. επιδεινούμενη
• Παιδική (4-10 ετών)
• Εφηβική (10-13 ετών): η συχνότερη

 

Το κύρτωμα της σκολίωσης μπορεί να είναι είτε απλό θωρακικό ή οσφυϊκό (αριστερό ή δεξιό), είτε διπλό (σαν S) οσφυϊκό (αριστερό ή δεξιό) και θωρακικό (αντίστοιχα δεξιό ή αριστερό), ενώ το τριπλό κύρτωμα (θωρακικό, οσφυϊκο και  θωρακο-οσφυϊκό) είναι εξαιρετικά σπάνιο. 

 

 

Απλό δεξιό θωρακικό κύρτωμα και απλό αριστερό οσφυϊκό κύρτωμα

 

 

Διπλό κύρτωμα:

Αριστερό οσφυϊκό – δεξιό θωρακικό

 

 

 

 

Τριπλό κύρτωμα: θωρακικό, οσφυϊκό και θωρακοοσφυϊκό

 

Η  διάγνωση μπορεί να γίνει με κλινική εξέταση ή ακτινογραφίες  ή και με τον συνδυασμό τους

 

 

Μονό, αριστερό, χαμηλό, θωρακικό κύρτωμα. Παρατηρείστε πως στρίβει η γραμμή της σπονδυλικής στήλης με την καμπύλη προς τα αριστερά, πως φαίνεται πιο ψηλά ο αριστερός ώμος και το αριστερό πλάι της λεκάνης και πόσο διαφορετική είναι η θέση των αγκώνων ως προς τον κορμό.

 

 

Μέτρηση γωνίας Cobb σε προσθιοπίσθια ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης

 

 

 

Ειδικό σκολιόμετρο για μέτρηση της γωνίας ATR

 

 

 

Μέτρηση της γωνίας ATR με το σκολιόμετρο σε δοκιμασία επίκυψης

 

 

 

 

 

Συχνότητα εμφάνισης και βαρύτητα

• κύρτωμα 10° Cobb είναι το όριο για να θεωρηθεί σκολίωση
• παιδιά με ATR> 5° παραπέμπονται για ακτινογραφίες
• κυρτώματα > 10° εμφανίζονται σε 2,5/100 παιδιά 
• κυρτώματα > 20 ° εμφανίζονται σε περίπου 1/2500 παιδιά   
• κορίτσια: συχνότερη εμφάνιση, μεγαλύτερα και επιδεινούμενα κυρτώματα 

Εξέλιξη της σκολίωσης

• Εξελίσσεται σε όλη τη διάρκεια σκελετικής αύξησης (ως 16 ετών περίπου για τα κορίτσια, ως 18 ετών περίπου για τα αγόρια), αλλά όχι σταθερά
• Αγόρια: μπορεί να συνεχίσει να επιδεινώνεται και 2-3 χρόνια μετά τα 18, αν η ωρίμανση της σπονδυλικής στήλης συνεχιστεί.
• Κορίτσια : αν εμφανιστεί πριν την έναρξη της περιόδου, 50% πιθανότητα να επιδεινωθεί πάνω από 10°, αν εμφανιστεί μετά την έναρξη της περιόδου, μόνο 10% πιθανότητα να χειροτερεύσει πάνω από 10°.

 

Προγνωστικοί παράγοντες για την εξέλιξη της σκολίωσης

 

1. Ηλικία έναρξης: όσο μικρότερη, τόσο χειρότερη
2. Το φύλο: χειρότερη στα κορίτσια
3. Ηλικία εμφάνισης εμμήνου ρήσεως: χειρότερη όταν καθυστερεί
4. Σκελετική ηλικία : καθορίζεται με την εμφάνιση και συνοστέωση της επίφυσης του λαγονίου (γραμμή Risser)
5. Είδος καμπύλης: βαρύτερη πρόγνωση σε αριστερές θωρακικές και διπλές
6. Ανατομική θέση καμπύλης: καλύτερη πρόγνωση σε οσφυϊκές
7. Ελάττωση της φυσιολογικής θωρακικής κύφωσης: χειρότερη πρόγνωση

 

Η γραμμή Risser (η σύγκλειση των επιφύσεων των λαγονίων) καθορίζει, κατά κανόνα, την ωρίμανση του σκελετού και, επομένως, τη διακοπή της εξέλιξης της σκολίωσης.

 

 Όλα τα παιδιά 13 χρονών και άνω, που βρέθηκαν με κάποια ασυμμετρία στην εξέταση, ακόμη κι αν δεν έχουν σοβαρό σκολιωτικό κύρτωμα, πρέπει να παρακολουθούνται ως την ολοκλήρωση της ανάπτυξης γιατί είναι σε κίνδυνο να αναπτύξουν μεγαλύτερη σκολίωση Σε περιπτώσεις πολύ μεγάλων σκολιώσεων > 50°, είναι δυνατή η επιδείνωση κατά 2-3°και μετά την ωρίμανση του σκελετού.

Εάν το σκολιωτικό κύρτωμα ξεπεράσει ένα κρίσιμο όριο (συνήθως τις 30° κατά Cobb) μετά το τέλος της ανάπτυξης του παιδιού, αυξάνεται στατιστικά πολύ η πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων υγείας και ψυχολογικών (εμφάνισης) κατά την ενήλικο ζωή.

 

 

Αιτιολογία = η βάση για αποτελεσματική θεραπεία

 

Γενετική προδιάθεση

 

• 97% των παιδιών με σκολίωση έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό
• Μητέρα με σκολιωτικό κύρτωμα > 15° έχει 27% πιθανότητα εμφάνισης σκολίωσης στις κόρες της
• 11% πιθανότητα εμφάνισης σκολίωσης σε 1^ου βαθμού συγγενείς, 2,4% σε 2^ου βαθμού και 1,4% σε 3^ου βαθμού
• Συχνότερη εμφάνιση σε μονοζυγωτικά απ’ότι σε διζυγωτικά δίδυμα
• πολλές έρευνες για το ρόλο συγκεκριμένων χρωμοσωμάτων και γονιδίων

 

Υπάρχουν διαφορές στο κέντρο ελέγχου της ισορροπίας και νευρο-μυϊκής συνεργασίας (αιθουσαίο σύστημα) ανάμεσα σε υγιή παιδιά και παιδιά με σκολίωση.  Εντονότερες αυτές σε μεγάλο θωρακικό κύρτωμα ενώ λιγότερο έντονες σε διπλό (θωρακικό-οσφυϊκό κύρτωμα).

 

Μηχανική αιτιολογία

 

• Κορίτσια με πολύ χαλαρές αρθρώσεις παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σκολίωσης
• Υπερανάπτυξη του προσθίου τμήματος του κορμού σε συνδυασμό με τη βαρύτητα και με μικρό προϋπάρχον κύρτωμα οδηγεί σε θωρακο-οσφυϊκή σκολίωση

  

Όταν υπάρχει ασύμμετρη ενεργοποίηση ραχιαίων μυών στα παιδιά με σκολίωση οι μύες στην πλευρά του κυρτού συσπώνται πολύ πιο έντονα, σε σχέση με αυτούς του κοίλου και, επειδή οι ραχιαίοι μύες στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη, αυτή η διαφορά μπορεί να την οδηγήσει σε σταδιακή παρέκκλιση.

 

Θεραπεία ιδιοπαθούς σκολίωσης

 

• 8-9% των ασθενών θα αντιμετωπισθούν με κηδεμόνα και πρόγραμμα ασκήσεων
• 0,1% των ασθενών θα χρειαστούν χειρουργική επέμβαση
• Το υπόλοιπο 91-92% περίπου των ασθενών θα αντιμετωπισθούν με ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων
  και παρακολούθηση

 

Θεραπευτική άσκηση

Physiotherapeutic scoliosis specific exercises (PSSE)

Scientific Exercises Approach to Scoliosis (SEAS)

Όχι προγράμματα γενικής γυμναστικής (κολύμβηση, Pilates, Yoga, κοιλιακοί-ραχιαίοι)

Επιστημονικά σχεδιασμένα και εξειδικευμένα για το κάθε παιδί προγράμματα άσκησης

 

Εξειδικευμένα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης σε κυρτώματα ως 25°κατά Cobb

 Στόχοι:

1. Μείωση του σκολιωτικού κυρτώματος
2. Διακοπή της εξέλιξης της σκολίωσης
3. Σταθεροποίηση του αποτελέσματος
4. Μείωση της ανάγκης εφαρμογής κηδεμόνων και χειρουργικών επεμβάσεων

 

Περιλαμβάνουν:

• ασκήσεις schroth
• Ασκήσεις ισορροπίας και εγκεφαλο-νευρο-μυϊκής συναρμογής (επανεκπαίδευση του εγκεφαλο-νευρο-μυϊκού ελέγχου της στάσης του σώματος) με οπτικά (καθρέφτης) και απτικά (από το χέρι του θεραπευτή) ερεθίσματα για να διευκολυνθεί η αυτό-διόρθωση
• Ασύμμετρη ενεργοποίηση των μυών της σπονδυλικής στήλης για διόρθωση των κυρτωμάτων (επιμήκυνση άκρων, ευθυγράμμιση λεκάνης, πλαγιο-μετατόπιση θώρακος, διόρθωση θέσης ώμων κ.ά.)
• Δυναμική ενεργοποίηση όλων των σταθεροποιών μυών της σπονδυλικής στήλης (ΣΣ)
• Ασκήσεις στο σπίτι, που εκτελούνται σύμφωνα με τα εκτυπωμένα φυλλάδια και τα βίντεο των ασκήσεων που δίνω στους ασθενείς

 

Αυτή τη μέθοδο θεραπείας με ειδικές θεραπευτικές ασκήσεις έχω εφαρμόσει επί 25 χρόνια με απόλυτη επιτυχία σε χιλιάδες ασθενείς (παιδιά, εφήβους και ενηλίκους) με σκολίωση. 
Η θεραπεία για την σκολίωση με τις ειδικές ασκήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και εξ'αποστάσεως με τηλε-φυσικοθεραπεία μέσω skype.  Στην τηλεσυνεδρία:
Βλέπω τις εικόνες και τα πορίσματα τυχόν εξετάσεων (ακτινογραφίες). Ζητώ πολλές λεπτομέρειες για το ιστορικό του προβλήματος. και τα συμπτώματα του (της) ασθενούς. Εξετάζω αναλυτικά τον (την) ασθενή μέσω της κάμερας. Είναι πολύ χρήσιμο να έχει ο (η) ασθενής κάποιον οικείο του (της) μαζί στη διάρκεια της τηλεσυνεδρίας (διαρκεί 1 ώρα περίπου) για να κρατάει το κινητό, ή το τάμπλετ ή το λάπτοπ ή την κάμερα του υπολογιστή του (της) και να γυρίζει γύρω του (της) ανάλογα με τις οδηγίες μου, ώστε να μπορώ να βλέπω πάρα πολύ καθαρά ό,τι χρειάζομαι. Για τον ίδιο λόγο έχω κι εγώ τη βοηθό μου μαζί μου να κρατάει τη δική μας κάμερα και να γυρίζει γύρω μου για να μπορεί και ο (η) ασθενής να βλέπει πάρα πολύ καθαρά ό,τι του (της) δείχνω.
Με την αναλυτικότατη αυτή εξέταση μέσω της κάμερας διαπιστώνω την εικόνα της σκολίωσης και αν συνυπάρχουν και άλλα προβλήματα στάση του σώματος (κύφωση, λόρδωση, πρόσθια προβολή κεφαλής, ευθειασμός αυχενικής μοίρας). 
Στη συνέχεια και, ανάλογα με τα προβλήματα που διαπίστωσα, δείχνω αναλυτικότατα μπροστά στην κάμερα μία μία τις κατάλληλες ασκήσεις και ζητώ από τον (την) ασθενή κάθε φορά να επαναλαμβάνει την άσκηση, που έδειξα, για να σιγουρεύομαι ότι την κατάλαβε πριν προχωρήσω στην επόμενη. Όλες αυτές τις ασκήσεις τις κρατάει ο (η) ασθενής σε βίντεο για να μπορεί να τις βλέπει στο skype όσες φορές θέλει και στο τέλος της τηλε-συνεδρίας τις στέλνω στο e-mail του (της) ασθενούς σε αρχείο με φωτογραφίες και οδηγίες ή και με μορφή video.
Σε λίγες ημέρες οργανώνουμε μια επανεξέταση μέσω skype για να σιγουρευτώ ότι εκτελεί σωστά τις ασκήσεις και για το επόμενο διάστημα ως την επόμενη τηλε-συνεδρία (αν χρειαστούν κάποιες επιπλέον ασκήσεις) ή ως την πλήρη αποκατάσταση επικοινωνώ με τον (την) ασθενή τηλεφωνικά, ή μέσω viber ή messenger ή με e-mail για να ελέγχω την πρόοδο του (της) και να επιλύσω και την παραμικρή απορία. 
Το κόστος για την τηλε-συνεδρία 1 ώρας, την αποστολή των ασκήσεων, την επανεξέταση και την παρακολούθηση είναι 80 ευρώ.

Στα παιδιά απαιτούνται επανεξετάσεις ανά 1 μήνα για τους πρώτους 6 μήνες εφαρμογής του προγράμματος και μετά ανά 3 ή ανά 6 μήνες, ανάλογα με την ηλικία τους, ως την ολοκλήρωση της ανάπτυξής τους. Σε αυτές ελέγχουμε την πρόοδό τους και παρακολουθούμε το πως διαμορφώνεται το σώμα τους, γιατί όταν παίρνουν ύψος, μπορεί να χρειάζονται αναπροσαρμογή του προγράμματος ασκήσεων με προσθήκη νέων ή διαφοροποίηση αυτών, που εκτελούν ήδη. Οι επανεξετάσεις κοστίζουν 30 ευρώ ανά συνεδρία.

Ειδικά για ενηλίκους ασθενείς με σκολίωση, που κατοικούν στην περιοχή της Αττικής και δεν έχουν αρκετές γνώσεις χειρισμού των ηλεκτρονικών συσκευών και του ίντερνετ, προσφέρουμε μία ακόμη λύση.   Συνεννοούμαστε τηλεφωνικά και κανονίζουμε ένα συγκεκριμένο ραντεβού στο σπίτι σας, στο οποίο θα παραβρίσκεται ένας συνεργάτης μου γυμναστής, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί από εμένα και γνωρίζει πάρα πολύ καλά όλα τα προγράμματα ασκήσεων, που χρησιμοποιώ, και επιπλέον έχει πολύ καλή μεταδοτικότητα και ικανότητα εξήγησης αυτών των ασκήσεων . Θα συνδεθούμε, λοιπόν, online στο σπίτι σας, χρησιμοποιώντας την πολύ καλή κάμερα του κινητού του συνεργάτη μου. Έτσι με τη βοήθειά του, θα μπορέσω να σας εξετάσω αναλυτικά όπως εξήγησα πιο πάνω και, αναλόγως με τα ευρήματα αυτής της αναλυτικής εξέτασης, θα του δώσω οδηγίες για το ποιες ακριβώς ασκήσεις θα πρέπει να σας δείξει. Εκείνος στη συνέχεια θα σας παρουσιάσει με κάθε λεπτομέρεια μία μία τις ασκήσεις και θα τις εκτελέσετε μαζί του με τη συνεχή βοήθειά του, ώστε να τις καταλάβετε πολύ καλά. και θα σας αφήσει εκτυπωμένα φύλλα με εικόνες και οδηγίες για κάθε μία άσκηση Αυτή η πρώτη συνεδρία θα διαρκέσει περίπου 1 ώρα. Μετά από λίγες ημέρες ο συνεργάτης μου θα ξαναέρθει σπίτι σας για μία επαναληπτική συνεδρία, διάρκειας περίπου 45 λεπτών, για να επαναλάβετε μία μία τις ασκήσεις μαζί του, να σιγουρευτεί ότι τις έχετε καταλάβει και τις εκτελείτε σωστά και να με ενημερώσει κι εμένα για την πρόοδό σας. 
Σε όλο αυτό το διάστημα θα επικοινωνούμε τηλεφωνικά τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα για να σας συμβουλεύω και να σας καθοδηγώ ως την πλήρη αποκατάσταση του προβλήματός σας. Το συνολικό κόστος για αυτό το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι 80 ευρώ. Αν εσείς κρίνετε ότι χρειάζεστε επιπλέον συνεδρίες με το συνεργάτη μου, πέρα από τις δύο που ανέφερα παραπάνω, για περισσότερη βοήθεια στην εκτέλεση των ασκήσεων, τότε η κάθε επιπλέον συνεδρία θα σας κοστίζει 15 ευρώ.

 

Κηδεμόνες

• Κατασκευασμένοι, συνήθως, από σκληρό πλαστικό. Βασίζονται σε πλαστικό εκμαγείο, που πλάθεται ανάλογα με τα μέτρα του σώματος, ή σε προκατασκευασμένο μοντέλο, που προσαρμόζεται στο σώμα του ασθενούς.
• Στοχεύουν στη διόρθωση της πλάγιας παρέκκλισης και της στροφής της σπονδυλικής στήλης και στη διατήρηση αυτής της διόρθωσης σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης των παιδιών.

 

Οι κηδεμόνες χρησιμοποιούνται όταν υπάρχουν:

• Κυρτώματα μεταξύ 25° και 30° με καταγεγραμμένη αύξηση ≥ 5°
• Κυρτώματα μεταξύ 30°– 40°
• Πριν την ολοκλήρωση της ανάπτυξης (να απομένει τουλάχιστον 1 ακόμη έτος ανάπτυξης)
• Γραμμή Risser < 3
• Παιδιά και γονείς με κίνητρο και διάθεση συνεργασίας

 

Κηδεμόνες: προϋποθέσεις επιτυχίας

• διόρθωση του σκολιωτικού κυρτώματος πάνω από 50% αμέσως με την εφαρμογή του κηδεμόνα
• να φοριέται πάνω από 22 ώρες την ημέρα
• να φορεθεί ως την ολοκλήρωση της ανάπτυξης

Προβλήματα από την εφαρμογή

• Δυσκολίες συμμόρφωσης των παιδιών με το πολύ απαιτητικό πρόγραμμα
• Ψυχολογικά προβλήματα

Προσπάθειες αντιμετώπισης δυσκολιών

• Νυκτερινός κηδεμόνας (υπερδιόρθωση 100%, ώστε να είναι αρκετό να φορεθεί μόνο τις λίγες ώρες του ύπνου)
• πιο ελαστικός, δυναμικός κηδεμόνας (SpineCor)

 

Αποτελεσματικότητα του κηδεμόνα

• Αποτυχία =

1. αν το κύρτωμα αυξηθεί περισσότερο από 6°.
2. Αν ξεπεράσει τις 45°.
3. Αν χρειαστεί χειρουργείο.

• Επιτυχία = αν, κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού, διατηρηθεί σταθερό το κύρτωμα ή, ακόμη καλύτερα, αν μειωθεί.

 

Κηδεμόνας και Θεραπευτική άσκηση

• προετοιμασία πριν τον κηδεμόνα για πιο επιτυχημένη εφαρμογή
• μείωση των επιπτώσεων της εφαρμογής (μυϊκή αδυναμία, δυσκαμψία, κύφωση, διαταραχή αναπνοής),
• ενίσχυση των θεραπευτικών πιέσεων του κηδεμόνα
• διατήρηση του καλού αποτελέσματος κατά την προετοιμασία αφαίρεσης και μετά την αφαίρεση

 

Συνδυασμός κηδεμόνα και θεραπευτικής άσκησης

Πάρα πολύ καλά αποτελέσματα σε παιδιά με κύρτωμα > 45°, που αρνήθηκαν να χειρουργηθούν

Ακόμη και σε πολύ μεγάλα κυρτώματα πρέπει να είναι η πρώτη θεραπευτική επιλογή, ώστε να αποφευχθεί η ιδιαιτέρως βαρεία χειρουργική επέμβαση. 

 

 

Χειρουργική επέμβαση

Πότε αποφασίζεται

1. Αν το κύρτωμα ξεπερνάει τις 50°
2. Αν έχουν αποτύχει τα συντηρητικά μέσα θεραπείας

Χειρουργική επέμβαση: Σπονδυλοδεσία

Ειδικά υλικά (οστικές βίδες) τοποθετούνται στους σπονδύλους και συνδέονται μεταξύ τους με ειδικές ράβδους. Οι ράβδοι, με ειδικούς χειρισμούς από τον χειρουργό διορθώνουν την παραμόρφωση. Τέλος τοποθετείται οστικό μόσχευμα ώστε να "δέσει" η σπονδυλική στήλη στη νέα διορθωμένη της θέση.

Η προσπέλαση είναι οπίσθια, πρόσθια, ή συνδυασμός.

• Διάρκεια: 4-12 ώρες
• Μετεγχειρητικά έντονος πόνος στην πλάτη για λίγες εβδομάδες ως λίγους μήνες. Συνήθως απαιτούνται ισχυρά παυσίπονα και φυσικοθεραπείες
• Επιστροφή στο σχολείο στις 4 εβδομάδες

 

Νέες τεχνικές χειρουργικής επέμβασης

• Direct vertebral body derotation (DVD) and Vertebral coplanar alignment (VCA) αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια για να βελτιώσουν τα αποτελέσματα του χειρουργείου στην εικόνα καμπουριάσματος της πλάτης των ασθενών και στην ποιότητα ζωής τους.
•  Αλλά, τα πρώτα αποτελέσματα όχι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά.

Με τις νέες τεχνικές έχει μειωθεί η νοσηρότητα και έχει βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών, αυξήθηκε όμως ο κίνδυνος διεγχειρητικών επιπλοκών από το νωτιαίο μυελό και τα νεύρα. Γενικώς, οι εγχειρήσεις της σκολίωσης αποτελούν πολύ μεγάλες επεμβάσεις και χρειάζονται σωστή εκτίμηση του ασθενούς, ακριβή προγραμματισμό της εγχείρησης, κατάλληλη υποδομή στο χειρουργείο και μεγάλη εμπειρία του χειρουργού και του αναισθησιολόγου.