Πάρα πολλοί ασθενείς στη σύγχρονη εποχή, που κάνουν πολύωρη καθιστική εργασία (χρήστες ηλεκτρονικού υπολογιστή) ή σκύβουν πολλές ώρες (οδοντίατροι, κομμώτριες κ.ά.), ταλαιπωρούνται από πόνους στον αυχένα και γύρω από αυτόν, πονοκέφαλο και πόνους στις ωμοπλάτες. Ενώ οι μύες γύρω από τον αυχένα και τις ωμοπλάτες παρουσιάζουν σημεία έντονου σπασμού (trigger points), που μοιάζουν με κόμπους (knots) στην ψηλάφηση. Αφού κάνουν πολλές εξετάσεις, που δεν δείχνουν τίποτα σοβαρό, καταλήγουν να ακούσουν τη διάγνωση: Μυοπεριτονιακό Σύνδρομο. 
Μετά από αυτή τη διάγνωση ακολουθούν την κλασική στην Ελλάδα θεραπεία: παυσίπονα, μυοχαλαρωτικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα και, ίσως, φυσικοθεραπείες (διαθερμίες, μασάζ, ηλεκτρικά ρεύματα, μαγνητικά πεδία, laser κτλ). Μερικές φορές, δε, καθοδηγούνται να κάνουν προγράμματα γυμναστικής (pilates, yoga κ.ά.) ή να πάνε στο κολυμβητήριο. Το αποτέλεσμα είναι να αισθάνονται μια μικρή βελτίωση για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά τα συμπτώματα να επανέρχονται πολύ σύντομα. Δυστυχώς αυτοί οι ασθενείς καταλήγουν να λαμβάνουν κάθε λίγο αντιφλεγμονώδη και παυσίπονα φάρμακα για ένα πρόβλημα, που ποτέ δε θεραπεύεται οριστικά. Συνεπώς, όλοι αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν ότι το μυοπεριτονιακό σύνδρομο είναι ένα πρόβλημα, που δε θεραπεύεται και πρέπει να μάθουν να ζουν με αυτό.
Όμως, το μυοπεριτονιακό σύνδρομο μπορεί να θεραπευθεί οριστικά και η θεραπεία του είναι απλή. Αρκεί οι ασθενείς να καταλάβουν ότι το πρόβλημα το προκαλούν οι ίδιοι με το λάθος τρόπο που κάθονται, σκύβουν, κινούν τον αυχένα, τον κορμό και τους ώμους τους.
Αιτιολογία
Η κακή καθημερινή στάση και κίνηση του άνω κορμού (upper quarter) επιβαρύνει σημαντικά τους μυς γύρω από τον αυχένα και τις ωμοπλάτες.
Αν οι ασθενείς με μυοπεριτονιακό σύνδρομο κοιταχθούν στον καθρέπτη θα διαπιστώσουν ότι οι ώμοι τους γέρνουν προς τα εμπρός, ο ένας ώμος, συνήθως, φαίνεται να είναι πιο χαμηλά και περισσότερο στριμμένος προς τα μέσα από ότι ο άλλος ώμος. Αν τους κοιτάξει κάποιος από πίσω θα παρατηρήσει ότι οι ωμοπλάτες τους δεν είναι στη φυσιολογική τους θέση, αλλά φεύγουν μακριά από τη σπονδυλική στήλη και, ιδίως, η μία από τις ωμοπλάτες φαίνεται να φεύγει προς τα πάνω και έξω μακριά από τη γραμμή της σπονδυλικής στήλης και προς τον ώμο. Αν τους κοιτάξει κάποιος από το πλάι θα διαπιστώσει ότι το κεφάλι τους γέρνει προς τα εμπρός και δεν στέκεται στην ευθεία της σπονδυλικής στήλης, όπως θα έπρεπε. Όλα αυτά οφείλονται στην πολύωρη, καθημερινή κακή στάση και οδηγούν σταδιακά σε ανισορροπία των μυών του αυχένα και των ωμοπλατών. Οι μύες, που βρίσκονται δίπλα στον αυχένα και απλώνονται ως τον ώμο (άνω μοίρα τραπεζοειδούς, σκαληνοί, ανελκτήρας ωμοπλάτης) υπερλειτουργούν, είναι συνεχώς "μαζεμένοι" (πιασμένοι) και βρίσκονται συνεχώς υπό πολύ αυξημένη τάση, με συνέπεια να αναπτύσσουν μόνιμο μυϊκό σπασμό (πιάσιμο) και να πονούν έντονα. Αυτός ο πόνος, δε, μπορεί να απλώνεται στον αυχένα ως πίσω από το αυτί και στο κεφάλι (πονοκέφαλος τάσης), γιατί οι μύες αυτοί εκτείνονται από την ωμοπλάτη ως ψηλά στο ινιακό οστούν. Ενώ, οι μύες που βρίσκονται χαμηλά ανάμεσα στις ωμοπλάτες (ρομβοειδείς, μέση και κάτω μοίρα τραπεζοειδoύς), υπολειτουργούν, είναι συνεχώς τεντωμένοι και, γι'αυτό το λόγο, πονούν επίσης. Παράλληλα, τα νεύρα που περνούν διαμέσου αυτών των μυών για να κατέβουν στα χέρια βρίσκονται υπό συνεχή πίεση, με αποτέλεσμα να προκαλούν συμπτώματα (πόνους, μουδιάσματα, αίσθημα αδυναμίας) στα χέρια (σύνδρομο θωρακικής εξόδου).
Συνολικά, λοιπόν, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος λανθασμένης στάσης και κίνησης και μυϊκής ανισορροπίας, που οδηγεί σε σταδιακά αυξανόμενους πόνους στους μυς των ωμοπλατών και του αυχένα και στο σχηματισμό των χαρακτηριστικών «κόμπων» (knots) στα σημεία έντονου, συνεχόμενου ερεθισμού των μυών (trigger points).
Θεραπεία
Ο μόνος τρόπος για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος και να θεραπευτεί μόνιμα και οριστικά το μυοπεριτονιακό σύνδρομο είναι η ολιστική προσέγγιση αυτών των ασθενών. Πρέπει να επανεκπαιδευτεί ο εγκεφαλο-νευρο-μυϊκός έλεγχος της στάσης και κίνησης όλου του άνω κορμού αυτών των ασθενών (motor control re-learning). Αυτό δεν επιτυγχάνεται με απλές ασκήσεις ή ασκήσεις στο νερό, γι'αυτό και όλοι οι ασθενείς με μυοπεριτονιακό σύνδρομο, που ακολουθούν διάφορα προγράμματα σε γυμναστήρια (yoga, pilates) και σε κολυμβητήρια, έχουν πενιχρά αποτελέσματα. Απαιτούνται ειδικές ασκήσεις εγκεφαλο-νευρο-μυϊκής επανεκπαίδευσης του ελέγχου της στάσης και κίνησης όλου του άνω κορμού (αυχένας, θώρακας, ωμικές ζώνες) με οπτικά (από καθρέπτη) και απτικά (από το χέρι του θεραπευτή) ερεθίσματα προς το κεντρικό νευρικό σύστημα. Χρειάζονται ειδικές ασκήσεις αποκατάστασης της μυϊκής ισορροπίας ανάμεσα στους μυς, που υπερλειτουργούν και είναι συνεχώς σφιγμένοι και πονεμένοι και σε αυτούς, που υπολειτουργούν και δεν μπορούν να στηρίξουν σωστά τον αυχένα και τις ωμοπλάτες. Όλους αυτούς τους μυς, που καταπονούνται συνεχώς, ταλαιπωρούνται και πονούν. Έτσι, σταδιακά το σώμα ξαναμαθαίνει να στέκεται και να κινείται σωστά. Οι σφιγμένοι και πονεμένοι μύες χαλαρώνουν και παύουν να πονούν. Οι αδύναμοι μύες δραστηριοποιούνται και στηρίζουν το κεφάλι και τις ωμοπλάτες. Έτσι, η υπερβολική, καθημερινή καταπόνησή τους σταματάει και εκλείπουν οι αιτίες του πόνου τους.
Τις ασκήσεις αυτές οι ασθενείς τις διδάσκονται με πολύ απλούς τρόπους και τις επαναλαμβάνουν καθημερινά στη δουλειά και στο σπίτι, ώστε να εξαφανισθούν οριστικά όλες οι αιτίες του πόνου και το θεραπευτικό αποτέλεσμα να καταστεί μόνιμο.
Αυτό το ειδικό θεραπευτικό πρόγραμμα, που δεν αντιμετωπίζει απλώς τα συμπτώματα αλλά διορθώνει οριστικά την αιτία, εφαρμόζω επί 25 έτη με πολύ μεγάλη επιτυχία σε ασθενείς με μυοπεριτονιακό σύνδρομο.
Η ειδική αυτή θεραπεία για το μυοπεριτονιακό σύνδρομο μπορεί να εφαρμοστεί και εξ'αποστάσεως με τηλε-φυσικοθεραπεία σε βιντεοσυνομιλία 1 ώρας μέσω skype., κατά την οποία εξετάζω αναλυτικά τον (την) ασθενή και του (της) δείχνω με κάθε λεπτομέρεια αυτά που χρειάζεται να κάνει.
Για να οργανωθεί σωστά η τηλε-συνεδρία και να επιτύχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα από την εξ"αποστάσεως θεραπεία, κάνουμε τα εξής:
Ζητώ από τον (την) ασθενή να μου στείλει ηλεκτρονικά φωτογραφίες από τα πορίσματα των εξετάσεων (ακτινογραφία, μαγνητική τομογραφία), που τυχόν έχει κάνει, και ένα σύντομο ιστορικό του προβλήματος: πότε και πως ξεκίνησε το πρόβλημα, τι συμπτώματα έχει, πότε τα έχει (στον ύπνο, στο πρωινό ξύπνημα, μέσα στην ημέρα, στο γραφείο, σε κινήσεις, σε ακινησία), πως βελτιώνονται ή επιδεινώνονται αυτά και ποιου τύπου θεραπείες έχει δοκιμάσει προηγουμένως και με τι αποτελέσματα.
Έχω τη συνεργάτιδά μου μαζί μου κατά τη διάρκεια της βιντεοσυνομιλίας, ώστε να γυρίζει γύρω μου με την κάμερα και να μπορεί να δει ο (η) ασθενής πάρα πολύ καθαρά ό,τι δείχνω και εξηγώ.
Του (της) ζητώ να έχει κι εκείνος (-η) δεύτερο άτομο κοντά του (της) για να κρατάει την κάμερα υπολογιστή ή το λάπτοπ ή το τάμπλετ ή το κινητό μέσα από το οποίο θα τον (την) βλέπω, ώστε να γυρίζει γύρω του (της) σύμφωνα με τις οδηγίες μου για να μπορώ να δω πάρα πολύ καθαρά τα πάντα (τη στάση του σώματος από μπρος, από πλάι, από πίσω, καθιστός (-ή), όρθιος (-α), στο γραφείο, τις ειδικές διαγνωστικές κινήσεις (κλινικά τεστ), που ζητώ να κάνει και το πως εκτελεί τις ασκήσεις, που του (της) δείχνουμε.
Στην αναλυτική εξέταση μέσω της κάμερας: διαπιστώνω λάθη στη στάση του σώματος (κύφωση με κυρτωμένους ώμους, λόρδωση, σκολίωση με τη μία ωμική ζώνη πιο ψηλά από την άλλη, πρόσθια προβολή κεφαλής, ευθειασμός αυχενικής μοίρας), αναγνωρίζω τους σφιγμένους (φουσκωμένους) μυς γύρω από τον αυχένα και τις ωμοπλάτες και στη ράχη, καταγράφω τους περιορισμούς στις κινήσεις του αυχένα και της πλάτης ("πιάσιμο") και τα συμπτώματα στις συγκεκριμένες διαγνωστικές κινήσεις (κλινικά τεστ).
Με τη συνολική εικόνα (πορίσματα εξετάσεων, ιστορικό, συμπτώματα, κλινικά τεστ) ξεκαθαρίζω τη διάγνωση για το μυοπεριτονιακό σύνδρομο. Στη συνέχεια δείχνω αναλυτικότατα μπροστά στην κάμερα τις ειδικές ασκήσεις, που απαιτούνται. Ζητώ από τον (την) ασθενή να τις επαναλάβει μια μια για να σιγουρευτώ ότι τις κατάλαβε.
Όλη τη βιντεοσυνομιλία την κρατάει ο (η) ασθενής σε βίντεο στο skype για να τη βλέπει όσες φορές θέλει και να θυμάται τι ακριβώς του (της) έδειξα.
Στο τέλος κάθε συνεδρίας στέλνω σε e-mail τις ασκήσεις σε αρχείο με φωτογραφίες και οδηγίες ή και σε μορφή video.
Μετά από λίγες ημέρες κανονίζουμε μικρότερης διάρκειας βιντεοσυνομιλία για να επανεξετάσω τον (την) ασθενή, να σιγουρευτώ ότι εκτελεί σωστά τις ασκήσεις και να του (της) λύσω την όποια απορία του (της) έχει γεννηθεί κατά την εκτέλεσή τους.
Τις επόμενες ημέρες επικοινωνούμε τηλεφωνικά, ή μέσω viber ή messenger ή με e-mail για να συμβουλεύω, διορθώνω, υποστηρίζω και να αποφασίσω, με βάση την εξέλιξη των συμπτωμάτων, πότε θα πρέπει να περάσουμε στο επόμενο στάδιο ασκήσεων ως την πλήρη αποκατάσταση. Το κόστος είναι συνολικά 150 ευρώ και καλύπτει 4 online συνδέσεις, αποστολή των ασκήσεων σε μορφή video και σε αρχείο στο e-mail και παρακολούθηση του (της) ασθενούς με συνεχή επικοινωνία για καθοδήγηση, διορθώσεις και συμβουλές για 1,5 μήνα περίπου.
Ειδικά για ασθενείς, που κατοικούν στην περιοχή της Αττικής και δεν έχουν αρκετές γνώσεις χειρισμού των ηλεκτρονικών συσκευών και του ίντερνετ, προσφέρουμε μία ακόμη λύση. Συνεννοούμαστε τηλεφωνικά και κανονίζουμε ένα συγκεκριμένο ραντεβού στο σπίτι σας, στο οποίο θα παραβρίσκεται ένας συνεργάτης μου γυμναστής, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί από εμένα και γνωρίζει πάρα πολύ καλά όλα τα προγράμματα ασκήσεων, που χρησιμοποιώ, και επιπλέον έχει πολύ καλή μεταδοτικότητα και ικανότητα εξήγησης αυτών των ασκήσεων . Θα συνδεθούμε, λοιπόν, online στο σπίτι σας, χρησιμοποιώντας την πολύ καλή κάμερα του κινητού του συνεργάτη μου. Έτσι με τη βοήθειά του, θα μπορέσω να σας εξετάσω αναλυτικά όπως εξήγησα πιο πάνω και, αναλόγως με τα ευρήματα αυτής της αναλυτικής εξέτασης, θα του δώσω οδηγίες για το ποιες ακριβώς ασκήσεις θα πρέπει να σας δείξει. Εκείνος στη συνέχεια θα σας παρουσιάσει με κάθε λεπτομέρεια μία μία τις ασκήσεις και θα τις εκτελέσετε μαζί του με τη συνεχή βοήθειά του, ώστε να τις καταλάβετε πολύ καλά και θα σας αφήσει και εκτυπωμένα φύλλα με εικόνες και οδηγίες για κάθε μία άσκηση. Αυτή η πρώτη συνεδρία θα διαρκέσει περίπου 1 ώρα. Μετά από λίγες ημέρες ο συνεργάτης μου θα ξαναέρθει σπίτι σας για μία επαναληπτική συνεδρία, διάρκειας περίπου 45 λεπτών, για να επαναλάβετε μία μία τις ασκήσεις μαζί του, να σιγουρευτεί ότι τις έχετε καταλάβει και τις εκτελείτε σωστά και να με ενημερώσει κι εμένα για την πρόοδό σας.
Με τηλεφωνική επικοινωνία μαζί μου και, αφού μου πείτε ότι έχετε αισθανθεί σημαντική υποχώρηση των συμπτωμάτων σας και έχουν περάσει 3-4 τουλάχιστον εβδομάδες μετά την πρώτη συνεδρία, θα πρέπει να κάνουμε και μια δεύτερη online σύνδεση και πάλι με τη βοήθειά του συνεργάτη μου, για να σας εξετάσω δεύτερη φορά, να διαπιστώσω την πρόοδό σας και να του δώσω οδηγίες για το δεύτερο και τελικό στάδιο ασκήσεων. Αυτές θα σας τις εξηγήσει και πάλι αναλυτικά και θα σας βοηθήσει να τις καταλάβετε και να τις εκτελέσετε και θα σας αφήσει και πάλι εκτυπωμένα φύλλα με εικόνες και οδηγίες για κάθε μία άσκηση. Αυτή η συνεδρία θα διαρκέσει και πάλι περίπου 1 ώρα. Μετά από λίγες ημέρες θα πρέπει να έρθει και πάλι ο συνεργάτης μου στο σπίτι σας για μια επαναληπτική συνεδρία, για να διαπιστώσει αν εκτελείτε σωστά και το δεύτερο στάδιο ασκήσεων και να σας κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις. Αυτή η επαναληπτική συνεδρία θα διαρκέσει περίπου 45 λεπτά.
Σε όλο αυτό το διάστημα θα επικοινωνούμε τηλεφωνικά τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα για να σας συμβουλεύω και να σας καθοδηγώ ως την πλήρη αποκατάσταση του προβλήματός σας. Το συνολικό κόστος για αυτό το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι 150 ευρώ. Αν εσείς κρίνετε ότι χρειάζεστε επιπλέον συνεδρίες με το συνεργάτη μου, πέρα από τις δύο που ανέφερα παραπάνω, για περισσότερη βοήθεια στην εκτέλεση των ασκήσεων, τότε η κάθε επιπλέον συνεδρία θα σας κοστίζει 15 ευρώ.
